Exercice 1 — Vrai / Faux avec justification
1. La condition D'équilibre macroéconomique est : $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} + \href{https://linknote.fr/HTML/s.html}{\text{s}} + \href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}}$
→ Faux
Cette équation représente L'affectation du Revenu national (Consommation, épargne, Impôts), pas une condition D'équilibre.
La véritable condition D'équilibre macroéconomique est :
$\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} + \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} + \href{https://linknote.fr/HTML/g.html}{\text{G}}$
2. Une hausse de la Propension marginale à consommer réduit la Consommation
→ Faux
La fonction de Consommation est :
$\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} = \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}}_0 + \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} \cdot (1 - \href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}}) \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
Une hausse de $\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}}$ augmente la Consommation, toutes choses égales par ailleurs.
3. La courbe IS est décroissante en fonction du taux d'intérêt réel
→ Vrai
Si $\href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$ augmente, alors $\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}$ diminue, ce qui réduit la demande $\href{https://linknote.fr/HTML/d.html}{\text{D}}$, donc pour rétablir L'équilibre, $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$ doit diminuer. La courbe IS est décroissante.
4. Le taux d'intérêt réel est égal au taux nominal
→ Faux
Le taux d'intérêt réel s'ajuste de L'Inflation anticipée :
$\href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}} = \text{taux nominal} - \href{https://linknote.fr/HTML/pi.html}{\text{pi}}^{\mathrm{E}}$
5. Le taux d'intérêt réel est ajusté de L'Inflation anticipée
→ Vrai
C'est la définition même du taux d'intérêt réel :
$\href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}} = \text{taux nominal} - \href{https://linknote.fr/HTML/pi.html}{\text{pi}}^{\mathrm{E}}$
Exercice 2 — Équilibre sur le marché des biens
Données
- $\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} = 200 + 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}_{\mathrm{E}} = 100 - 1000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}_{\mathrm{G}} = 0$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/g.html}{\text{G}} = 815$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_1(\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}) = \frac{1}{2} \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_2(\href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}) = -2000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}} = 0{,}05$
On calcule :
- $\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = 100 - 1000 \cdot 0{,}05 = 50$
- Donc :
$\href{https://linknote.fr/HTML/d.html}{\text{D}} = \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} + \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} + \href{https://linknote.fr/HTML/g.html}{\text{G}} = 200 + 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 50 + 815 = 1065 + 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
2. Dépense globale pour $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 1300$
$\href{https://linknote.fr/HTML/d.html}{\text{D}} = 1065 + 0{,}6 \cdot 1300 = 1065 + 780 = 1845$
Or $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 1300$, donc :
$\href{https://linknote.fr/HTML/d.html}{\text{D}} \ne \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} \Rightarrow \text{excès de dépense}$
3. Retour à L'équilibre
Lorsque la demande $\href{https://linknote.fr/HTML/d.html}{\text{D}}$ est supérieure à la Production $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$, les entreprises augmentent la Production, ce qui accroît le Revenu national $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$, la Consommation $\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}}$, et pousse L'Économie vers un nouvel équilibre où $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = \href{https://linknote.fr/HTML/d.html}{\text{D}}$.
Avec $\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} = 0{,}75$ et $\href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} = 0{,}2$ :
$\href{https://linknote.fr/HTML/k.html}{\text{k}} = \frac{1}{1 - \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} \cdot (1 - \href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}})} = \frac{1}{1 - 0{,}75 \cdot 0{,}8} = \frac{1}{1 - 0{,}6} = \frac{1}{0{,}4} = 2{,}5$
- Revenu disponible : $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}^{\mathrm{D}} = \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - \href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} = 0{,}8 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
- Consommation : $\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} = 200 + 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
- Donc :
$\href{https://linknote.fr/HTML/e.html}{\text{E}}_{\mathrm{m}} = \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}^{\mathrm{D}} - \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} = 0{,}8 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - (200 + 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}) = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 200$
$\href{https://linknote.fr/HTML/e.html}{\text{E}}_{\mathrm{G}} = \href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} - \href{https://linknote.fr/HTML/g.html}{\text{G}} = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 815$
$\href{https://linknote.fr/HTML/e.html}{\text{E}} = \href{https://linknote.fr/HTML/e.html}{\text{E}}_{\mathrm{m}} + \href{https://linknote.fr/HTML/e.html}{\text{E}}_{\mathrm{G}} = (0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 200) + (0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 815) = 0{,}4 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 1015$
$\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}_{\mathrm{E}} + \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}_{\mathrm{G}} = 100 - 1000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}} = 100 - 1000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$
À L'équilibre : $\href{https://linknote.fr/HTML/e.html}{\text{E}} = \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}$
Donc :
$0{,}4 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 1015 = 100 - 1000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$
On isole $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$ :
$0{,}4 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 1115 - 1000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}} \Rightarrow \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 2787{,}5 - 2500 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$
Équilibre monétaire
7. Vitesse de circulation
On a :
$\href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_1(\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}) = \frac{1}{2} \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} \Rightarrow V = \frac{\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}}{\href{https://linknote.fr/HTML/m.html}{\text{m}}^{\mathrm{D}}} = \frac{\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}}{0{,}5 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}} = 2$
$\href{https://linknote.fr/HTML/m.html}{\text{m}}^{\mathrm{D}} = \href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_1(\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}) + \href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_2(\href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}) = \frac{1}{2} \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 2000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$
offre de monnaie : $\href{https://linknote.fr/HTML/m.html}{\text{m}}^{\mathrm{s}} = 520$
$520 = \frac{1}{2} \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 2000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$
On isole $\href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}}$ :
$2000 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}} = \frac{1}{2} \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 520 \Rightarrow \href{https://linknote.fr/HTML/r.html}{\text{r}} = 0{,}0005 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 0{,}26$
Exercice 3 — Modèle IS-LM (avancé)
Données
- $\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} = 0{,}8 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}^{\mathrm{D}} + 200$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} = 0{,}25 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 200$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/g.html}{\text{G}} = 1000$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = 400 - 300 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_\href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_\href{https://linknote.fr/HTML/s.html}{\text{s}} = 590 - 400 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}$
- $\href{https://linknote.fr/HTML/m.html}{\text{m}}_0 = 1200$
Revenu disponible :
$\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}^{\mathrm{D}} = \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - \href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} = \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 0{,}25 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 200 = 0{,}75 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 200$
Consommation :
$\href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} = 0{,}8 \cdot (0{,}75 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 200) + 200 = 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 40$
demande globale :
$\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = \href{https://linknote.fr/HTML/c.html}{\text{C}} + \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} + \href{https://linknote.fr/HTML/g.html}{\text{G}} = 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 40 + (400 - 300 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}) + 1000$
Simplification :
$\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 0{,}6 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 1440 - 300 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} \Rightarrow 0{,}4 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 1440 - 300 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} \Rightarrow \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 3600 - 750 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}$
demande de monnaie :
$\href{https://linknote.fr/HTML/m.html}{\text{m}}^{\mathrm{D}} = \href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_\href{https://linknote.fr/HTML/t.html}{\text{T}} + \href{https://linknote.fr/HTML/l.html}{\text{L}}_\href{https://linknote.fr/HTML/s.html}{\text{s}} = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 590 - 400 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}$
Équilibre monétaire :
$1200 = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 590 - 400 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} \Rightarrow 400 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 590 - 1200$
$400 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = 0{,}2 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 610 \Rightarrow \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = 0{,}0005 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 1{,}525$
3. Équilibre général (IS = LM)
Système :
- IS : $\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 3600 - 750 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}$
- LM : $\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = 0{,}0005 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 1{,}525$
Substitution :
$\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 3600 - 750 \cdot (0{,}0005 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} - 1{,}525) = 3600 - 0{,}375 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} + 1143{,}75$
$1{,}375 \cdot \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 4743{,}75 \Rightarrow \href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}} = 3450$
Puis :
$\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}} = 0{,}0005 \cdot 3450 - 1{,}525 = 1{,}725 - 1{,}525 = 0{,}2$
- revenu D'équilibre : $\boxed{\href{https://linknote.fr/HTML/y.html}{\text{Y}}^* = 3450}$
- taux d'intérêt D'équilibre : $\boxed{\href{https://linknote.fr/HTML/i.html}{\text{I}}^* = 0{,}2}$ soit 2 %